ความหมายของพระวินัย

พระวินัยปิฏก หมายถึง คำสอนของพระพุทธเจ้าในส่วนที่เป็น กฎ ระเบียบ ข้อห้าม และข้อบังคับ ที่ทรงบัญญัติไว้เป็นระเบียบประจำสำหรับภิกษุสงฆ์ ดุจกฏหมายอันเป็นระเบียบของบ้านเมือง ทรงบัญญัติไว้ต่อเมื่อมีเหตุการณ์อันประพฤติไม่สมควร ก็ทรงบัญญัติเพื่อความสำรวมระวังต่อไป และปรับโทษแก่ภิกษุผู้ล่วงละเมิด เรื่องนี้มีปรากฏในคัมภีร์พระวินัยเองว่า  พระสารีบุตรได้ทูลขอให้ทรงบัญญัติสิกขาบท แต่พระพุทธองค์ตรัสว่า  ยังไม่ถึงเวลาอันสมควรตราบใดที่ยังไม่มีเหตุจำเป็นต้องบัญญัติเกิดขึ้น ตราบนั้นจะยังบัญญัติไม่ได้ก่อน  ปรากฏว่าในปฐมโพธิกาลนั้น ยังไม่ได้ทรงบัญญัติพระวินัย  ต่อพ้นปฐมโพธิกาลแล้วเข้าเขตมัชฌิมโพธิกาลนับแต่ตรัสรู้พ้นอายุกาลประมาณ 20 พรรษาล้วงแล้ว.